نام : علی علیه السلام
پدر : موسی علیه السلام
مادر : نجمه (سلام الله علیها)
القاب : رضا – ابن علی – ابن الحسن
کنیه : فاضل – صابر – صدیق – سراج الله – ابوالحسن
مکان ولادت : مدینه منوره
روز ولادت : پنجشنبه 11 ذیقعده سال 148 هجری
نقش انگشتر : ماشاء الله لاقوة الّا بالله
مدت امامت : 20 سال
اولاد : 5 فرزند 1
سن مبارک : 55 سال
روز شهادت : آخر ماه صفر سال 202 هجری
سبب شهادت : زهری که توسط مأمون عباسی (لعنة الله علیه ) به حضرت خوراند
مکان شهادت : طوس (مشهد فعلی)
***
«برگی زرین»
آشنایی با زندگی امام رضا علیه السلام
امام رضا علیه السلام 35 سال از عمر شریفشان سپری شده بود که پدر بزرگوارشان امام کاظم علیه السلام بشهادت رسیدند و پس از آن مسئولیت امامت و پیشوایی شیعه را عهده دار شدند . به خاطر دانش بسیار آن حضرت ، او را «عالم آل محمّد» نامیده اند . پدرش درباره او فرمودند :
«این فرزند ، فقیه ترین فرزندان من است ».
مدت امامت آن حضرت 20 سال طول کشید . ده سال اوّل آن همزمان با خلافت هارون الرشید و ده سال دوم معاصر امین و مأمون عباسی بود . پیش از امامت نیز در دوره ی پدر بزرگوارش ، همزمان با مهدی و هادی عباسی بود .
دوران امامت آن حضرت ، دوره ی سختی بود . بنی عباس با علویان برخوردی ستمگرانه داشتند . موسی بن جعفر علیه اسلامرا به شهادت رساندند و امام رضا علیه السلام را هم در شرایط دشوار و محدود کننده ای قرار دادند . ستم های عبّاسیان به نحوی بود که هر چند وقت یک بار ، علویان بر ضدّ آنان در گوشه و کنار و در سراسر منطقه ی دیلم ، خراسان ، اهواز ، بصره ، حجاز ، و یمن قیام می کردند .
این قیام ها برای دستگاه خلافت عباسی خطرناک بود . شاید یکی از علل فرا خواندن امام رضا علیه السلام به خراسان و سپردن ولایتعهدی به آن حضرت ، برای کاستن از این شورشها و جلب عواطف شیعیان بود . حضرت رضا علیه السلام چون می دانستند آن قیام ها هیچ کدام به ثمر نمی رسد ، از مشارکت در آنها پرهیز می کرد .
«سفر خراسان»
امام رضا علیه السلام با بی میلی و به اجبار ، توسط مأمون (لعنة الله علیه)از مدینه به «مرو»در خراسان احضار شد . در طول مسیر که از شهرهای بصره ، خرمشهر ، اهواز ، اراک ، قم ، ری و نیشابور می گذشت ، شیعیان که علاقه مند حضرتش بودند ، به استقبال می شتافتند و از حضرتش بهره می گرفتند . پر شورترین تجمّعات مردمی در شهر نیشابور که امام رضا علیه السلام در آن جمع پر شکوه ، حدیث معروف «سلسلة الذهب» رابیان فرمود و شرط نجات بخشی توحید را اعتقاد به امامت اهل بیت علیهم السلام دانست .
ورود حضرت رضا علیه السلام به مرو در سال 201 هجری بود . هنگام ورود ، مأمون و بسیاری از بزرگان حکومتی به استقبال آمده بودند .ابتدای کار مأمون وانمود می کرد که می خواهد خلافت را به امام واگذار کند . امام نمی پذیرفت . سرانجام با اصرار و اجبار و تهدید مأمون (لعنة الله علیه) ولایتعهدی را پذیرفت ، اما به شرط اینکه در هیچ یک از کارهای حکومتی و عزل و نصب ها دخالت نکند . امام می خواست از وجود او برای توجیه کارهای خلاف حکّام ستمگر استفاده نشود . بیعت بزرگان کشوری و لشکری با حضرت به عنوان ولیعهد ، در دهم رمضان سال 201 هجری بود امام به برخی شیعیان که از این تحول سیاسی خیلی خوشحال بودند ، اشاره فرمود که این کار به سامان نخواهد رسید .
«درخشش علمی»
در مدت اقامت حضرت رضا علیه اسلام د رخراسان ، جلسات متعدد مباحثات علمی و مناظره بین امام و سران فرقه ها و مذاهب مختلف برگزار می شد . مأمون این جلسات را تشکیل می داد ، تا از وجهه و موقیعیت امام بکاهد . امّا امام از نظر علمی بر همه برتری داشت و پیروز می شد و بر موقیعیت ومحبوبیتش افزوده می گشت .
امام از این فرصت پیش آمده ، بیشترین بهره را گرفت تا هم معارف بلند اسلام و تعالیم اهلبیت علیهم السلام رابیان کند ، هم جایگاه والای علمی و فضایل خاندان رسالت و شایستگی خود و آل علی را برای پیشوایی مردم نشان دهد . علم و دانش او بسیار بود . احادیث بسیاری در کتب شیعه از او نقل شده است . کتاب «عیون اخبار الرضا»از تعلیفات شیخ صدوق ، مجموعه ای از سخنان آن حضرت را در بردارد . «حسد مأمون » سبب شهادت امام (ع) شد . تصمیم امام برای خواندن نماز عید و شور و شوق عمومی و ابراز محبّت نسبت به آن حضرت ، بسیار چشمگیر وبرای قدرت حاکم تکان دهنده بود .به این خاطر امام را از نیمه راه برگرداند . مأمون (لعنة الله علیه) روند حوادث را به نفع خود نمی دید و توجه مردم به امام ، رفته رفته بیشتر می شد و موقیعت امام درخشان تر می گشت . حسد او را بر انگیخت تا کم کم به فکر از میان برداشتن امام بیفتد . این نقشه را عملی ساخت وحضرت را مسموم و شهید کرد . گر چه نمی خواست کسی بفهمد که او امام را کشته است .ولی افکار عمومی و مردم ، قاتل او را مأمون می دانستند . شهادت حضرت در روز آخر ماه صفر سال 203 هجری در حالی که 55 سال از عمر شریفش می گذشت بوقوع پیوست .1
«نمونه های اخلاقی»
امام رضا علیه السلام راضی به رضای خدا بود. از این رو لقب رضا به او اختصاص یافته است . سیره ی اخلاقی حضرت ، بسیار جالب و سازنده بود . وی بر خوردی همراه با ادب و حسن خلق داشت ، هرگز به کسی تندی و جفا نمی کرد . کلام کسی را قطع نمی کرد تا از سخن فارغ شود .
تا می توانست ، از برآوردن نیاز محتاجان کوتاهی نمی کرد . پیش همنشینان پای خود را دراز نمی کرد . تکیه نمی داد ، به غلامان و خدمتکاران ناسزا نمی گفت ، قهقهه سر نمی داد ، خنده اش تبّسم بود، در خلوت تنهایی ، سفره اش را می گسترد و همه ی غلامان ، حتی دربان و کارپرداز خانه را هم بر سر سفره می نشاند .
شبها کم می خوابید ، بیشتر وقتها تا سحر بیدار بود و عبادت می کرد .روزه زیاد می گرفت . هر ماه سه روز را (روز اول ، وسط ، آخر)روزه می گرفت . کارهای خیر و صدقات پنهانی در شبهای تاریک بسیار داشت . گاهی هر سه روز یک بار ختم قرآن می کرد . شبها هنگام خواب ، در بستر خویش تلاوت قرآن می کرد .لباس شخصی او ساده وخشن بود ، اما هنگامی که برای دیدار با مردم بیرون می آمد ، خود را می آراست .
شبها هنگام غذا می گفت : ظرفی می آوردند واز بهترین غذاهای سفره برمی داشت و در ظرفی می نهاد و می فرمود که به فقرا برسانند . هرگز از مهمان خویش کار نمی کشید ، هنگام کمک به سائل و. نیازمند ، می کوشید تا آبروی او حفظ شود و شرمنده نگردد . زندگیش ساده بود . به انسانها هر چند فقیر و سیاه و برده بودند احترام می کرد .
شاعران متعهّد را گرامی می داشت . خلعت و جایزه ای که به دعبل ، شاعر شیعی و انقلابی بخشید ، یکی از نمونه هاست .
آن حضرت در ابتدا در مدینه می زیست . سپس به عراق رفت و چند سال آخر به ایران سفر کرد و در خراسان بود ، تا آنکه در غربت به شهادت رسید . خواهرش فاطمه ی معصومه علیها السلام به شوق دیدن برادر ، از مدینه به سوی ایران آمد و در فم در گذشت و موفق به دیدن برادر نشد .
کرامات نو معجزات بسیاری از حضرتش نقل شده است . به خصوص پس از دفن در خراسان بارگاه او ملجأ و پناه در ماندگان شد . هزاران نفر تا کنون با تضرع و توسل به آن حضرت ، از بیماری شفا یافته و به حاجتهای خویش رسیده اند . اینک قبر مطهر او در مشهد ، همه ساله میلیون ها دل مشتاق را به سوی خود می کشاند و به تعبیر امام خمینی (ره) پایتخت معنوی ایران ، مشهد است .
نظرات شما عزیزان:
|
ورود
اعضا:
خبرنامه وب سایت:
امام رضا علیه السلام در یک نگاه
نويسنده: 
